ಗಂಡು ಮಗುವಿಗೆ ಹೆಸರಿಡಲು ಶಿವನ 51 ಹೆಸರುಗಳು ಪಟ್ಟಿ ಇಲ್ಲಿದೆ
ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಶಿವನ ಆರಾಧನೆ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಶಿವಭಕ್ತಿಯು ಅಪಾರವಾಗಿ ಆಳಗೊಂಡಿದೆ. ಶಿವನಿಗೆ ಮಹಾದೇವ, ಭೋಲೆನಾಥ, ಶಂಕರ, ಪಶುಪತಿ, ಕೈಲಾಸಪತಿ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ಹೆಸರುಗಳಿವೆ. ಕನ್ನಡ ನಾಡು ಶಿವಭಕ್ತಿಗಳ ನಾಡು ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಬಸವಣ್ಣನ ಧರ್ಮ ಚಳವಳಿ, ಶರಣರ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಶಿವಮಂದಿರಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಉತ್ಸವಗಳು ಇವು ಶಿವನ ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಗಾಢಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಶಿವನ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಶಿವತತ್ವದ ಚಿಂತನೆ, ಶಿವಮುನಿಗಳ ಸಾಧನೆ ಎಲ್ಲವೂ ಈ ಭಕ್ತಿಧಾರೆಯ ಗಂಗೆಯಂತೆ ಹರಿದು ಹರಿದು ಜೀವಿಸುತ್ತಿವೆ.
ಶಿವ ತತ್ತ್ವ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ನಂಬಿಕೆ
ಭಗವಾನ್ ಶಿವನು ಸೃಷ್ಟಿ, ಸ್ಥಿತಿ, ಲಯದ ದೇವತೆ. ಪಂಚಭೂತಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತ ತತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಶಿವನು ಅಕಾಶವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾನೆ. ಶಿವನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಭಾವನೆಗಳಲ್ಲಿ ತ್ಯಾಗ, ಶುದ್ಧತೆ, ಸಮತೋಲನ, ಯೋಗ ಮತ್ತು ದಯೆಯ ಪ್ರತೀಕ.
ಶಿವ
ಮಹಾದೇವ
ಶಂಕರ
ನೀಲಕಂಠ
ಭೋಲೆನಾಥ
ಪಶುಪತಿ
ಶಿವಶಂಭು
ತ್ರಿಲೋಚನ
ಗಣನಾಥ
ಚಂದ್ರಶೇಖರ
ಕಪಾಲಿ
ನಟರಾಜ
ಮಹೇಶ್ವರ
ಶಿತಿಕಂಠ
ಗಂಗಾಧರ
ವೃಷಭಧ್ವಜ
ಉಮಾಪತಿ
ಶೂಲಪಾಣಿ
ಭೈರವ
ಯೋಗೀಶ್ವರ
ಪಿನಾಕಧರ
ಸದಾಶಿವ
ಭುಜಂಗಭೂಷಣ
ಅಘೋರಿ
ದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿ
ವಿಶ್ವನಾಥ
ಲಿಂಗರಾಜ
ಅನುಘ್ರಹದಾತಾ
ಜಟಾಧರ
ತಪೋಮಯ
ಕಾಲಭೈರವ
ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ
ಅಗ್ನಿತಪ
ಹರ
ಈಶಾನ
ವರದೇಶ್ವರ
ಸಂಹಾರಕ
ಚಂದ್ರಮುಖ
ಭಕ್ತಪ್ರಿಯ
ಪರಮೇಶ್ವರ
ಶಿವಾಯ
ಅಮರನಾಥ
ವಿಜಯೇಶ
ಅಶುತೋಷ
ಆನಂದತಂಡವಿಕ
ಶಂಕರೇಶ
ಕೈಲಾಸಪತಿ
ಕಮಲೇಶ
ಅರವಿಂದನಯನ
ಶಂಭೋ ಮಹಾದೇವ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಭಕ್ತರು ಶಿವನನ್ನು:
ಅನುಗ್ರಹದ ದಾತ
ಸರ್ವಜ್ಞ
ಯೋಗದೀಪ
ಸಮಾಧಾನಮೂರ್ತಿ
ಲಯಕರ್ತೃ
ಎಂಬಂತೆ ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶಿವನು ಕೇವಲ ಭಕ್ತಿಯಿಂದಲೇ ತೃಪ್ತನಾಗುವ ದೇವತೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಶಿವ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು
1. ಗೋಕರ್ಣ (ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ):
ಗೋಕರ್ಣವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಕಾಶಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಮಹಾಬಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ರಾವಣನು ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದ. ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಶಿವನು ಅತಿದೇವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ.
ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಗೋಕರ್ಣಕ್ಕೆ ಶಿವರಾತ್ರಿ, ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರದ ದಡದ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ಶಿವನು ನೆಲೆಸಿರುವ ಭಾವನೆ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಭಾವ ತುಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
2. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯ – ಶೃಂಗೇರಿ ಸಮೀಪ:
ಇದು ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿಯನ್ನಿಬ್ಬರನ್ನೂ ಪೂಜಿಸುವ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ – ಮಲ್ಲಿಗೆ ಹೂವಿನ ಸೌಮ್ಯತನ ಮತ್ತು ಅರ್ಜುನನಂತ ಬಲ. ಈ ಸ್ಥಳವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಶಕ್ತಿಪೀಠಗಳ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ.
3. ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧಾರೇಶ್ವರ (ಕಾರವಾರ):
ಕಾರವಾರ ಸಮೀಪದ ಧಾರೇಶ್ವರ, ಪಂಚಲಿಂಗ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಶಿವನು ಧಾರೇಶ್ವರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ. ಇಲ್ಲಿನ ದೇವಸ್ಥಾನ ಬಹುಶ್ರದ್ಧೆಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಶಾಂತಿ ನೀಡುವ ಶಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದೆ.
4. ಚಿದಂಬರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ – ಚಿದಂಬರ:
ಇದು ಶಿವನ ನೃತ್ಯ ರೂಪವಾದ ನಟರಾಜನನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಶಿವನು ನೃತ್ಯಬಂಗಿಮೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ಪ್ರತಿಮೆ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಆಶೀರ್ವಾದ ನೀಡುತ್ತಾನೆ.
5. ತಲಕಾಡಿನ ಪತಾಳೇಶ್ವರ:
ತಲಕಾಡು – ಮೈಸುರು ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಪವಿತ್ರ ಪ್ರದೇಶ. ಇಲ್ಲಿನ ಪತಾಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ತನ್ನ ಪೌರಾಣಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯುಳ್ಳ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಿವಮಂದಿರ. ಮರಳಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಅಧ್ಭುತ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.
6. ಬಸವಕಲ್ಯಾಣ (ಬೀದರ್):
ಬಸವಣ್ಣನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸ್ಥಳ. ಬಸವಣ್ಣ, ಶರಣರು ಶಿವ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದು, ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಹಾದಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿದರು. ಇಲ್ಲಿ ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಶರಣರ ಚಿಂತನೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿದವು. ಶಿವಭಕ್ತಿಗೆ ತತ್ವಮೂಲ್ಯಗಳ ಬುನಾದಿ ಇಲ್ಲಿಂದ ಸಿದ್ಧವಾಯಿತು.
ಶಿವಭಕ್ತ ಶಿವಶರಣರು – ಬಸವಣ್ಣ ಮತ್ತು ಶರಣ ಸಂಸ್ಕೃತಿ
12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಸವಣ್ಣ ಮತ್ತು ನೂರಾರು ಶರಣರು ಶಿವಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯಾಗಿ ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಕೇವಲ ಧರ್ಮೋತ್ತರ ಮಾತಲ್ಲ – ಅದು ಜೀವನದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ.
ಬಸವಣ್ಣನ ಕಾಯಕವೆ ಕೈಲಾಸ, ದಾಸೋಹವೇ ಧರ್ಮ ಎಂಬ ತತ್ವಗಳು ಇಂದುಲೂ ಸಮಕಾಲೀನ. ಈ ಚಿಂತನೆ ಶಿವಭಕ್ತಿಯು ಕೇವಲ ಪೂಜಾ ವಿಧಾನವಲ್ಲ, ಜೀವನದ ಶುದ್ಧ ಚಟುವಟಿಕೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ.
ಶಿವರಾತ್ರಿ – ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಭ್ರಮ
ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬವು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉತ್ಸವವಾಗಿದೆ. ಈ ದಿನ ಶ್ರೀ ಶಿವನ ಆರಾಧನೆ, ರಾತ್ರಿಯ ಜಾಗರಣೆ, ಅಭಿಷೇಕ, ಲಿಂಗಪೂಜೆ, ವ್ರತಗಳು ಇವೆಲ್ಲ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ನೆರವೇರಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಶಿವರಾತ್ರಿ ವೇಳೆ:
ಶಿವನಿಗೆ ಬಿಲ್ವಪತ್ರ ಅರ್ಪಣೆ
ಜಾಗರಣೆ ಹಾಗೂ ಲಿಂಗಾಷ್ಟಕ ಪಠಣ
ಭಕ್ತಿಯ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ
ಮಠಗಳಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು
ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಡೆಯುತ್ತವೆ.
ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಿವ ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನುಭವ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಿವ ಮಂದಿರಗಳು ಕೇವಲ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಲ್ಲ. ಅವು ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಆಂತರಿಕ ಶುದ್ಧಿ, ತ್ಯಾಗಬುದ್ಧಿ, ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಶಿವನು ಯೋಗದಂತ ಹಾಸ್ಯ, ಸಮಾಧಿಯ ಶಾಂತಿ, ಮತ್ತು ಕ್ರೋಧದ ಮೂಲಕ ಸಹ ವಿನಾಶದ ದಯಾಮಯ ದೇವತೆ ಎನ್ನುವ ಭಾವನೆ ಇಲ್ಲಿ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ.
ಶಿವನ ಮಹಿಮೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ
ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಿವನ ಮಹಿಮೆ ಅಪಾರವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತಗೊಂಡಿದೆ. ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಶರಣರ ಪದ್ಯಗಳು, ಶಿವಭಕ್ತರ ಕಾವ್ಯಗಳು ಶಿವನ ಶಕ್ತಿಯ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ. ಕೆಲ ಪ್ರಮುಖ ಕವಿಗಳು:
- ಬಸವಣ್ಣ
- ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ
- ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು
- ದೇವರದಾಸಿಮಯ್ಯ
- ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣ
ಈ ಶರಣರು ಶಿವಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿರುವ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶಿವನು ಇಲ್ಲಿ ಭೀತಿದಾಯಕ ದೇವನಲ್ಲ – ಆತ್ಮಸ್ನೇಹಿತ, ಆತ್ಮಪ್ರಭೆಯ ಪೋಷಕ.
ಶಿವನ ಪ್ರಾತಃಸ್ಮರಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳು
ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದಿನದ ಆರಂಭ ಶಿವನ ಸ್ಮರಣೆಯಿಂದ ಆದಾಗ ಮನಸ್ಸು ಶುದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶ್ಲೋಕಗಳು:
1. ಶಿವ ಪಂಚಾಕ್ಷರಿ ಮಂತ್ರ:
ಓಂ ನಮಃ ಶಿವಾಯ – ಇದು ಶಿವನ ನಾಮಜಪದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದುದು.
2. ಲಿಂಗಾಷ್ಟಕಂ:
ಬ್ರಹ್ಮಮುರಾರಿಸುರರ್ಚಿತಲಿಂಗಂ
ಈ ಪದ್ಯಗಳ ಪಠಣದಿಂದ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ.